รู้ไว้ใช่ว่า สาระน่ารู้ : บทความเกี่ยวกับอาหารไทย

น้ำพริก อาหารไทยพื้นบ้าน ประเภทและประวัติความเป็นมา

“มีน้ำพริกไม่น้อยร้อยพ่อพันแม่ ทำตามกระแสโบร่ำโบราณ สรรพคุณสมุนไพรให้ประโยชน์ เรตติ้งพุ่งโรจน์โภชนาการ...” มาแล้วจ้า แม่สาลิกามาแล้ว มาวันนี้ไม่ได้มาชวนร้องเพลงน้ำพริกนะคะ แต่ไปเก็บข้อมูลเกี่ยวกับน้ำพริกของคนไทยมาเล่าสู่กันฟังค่ะ
น้ำพริก คืออาหารไทยประเภทเครื่องจิ้มชนิดหนึ่ง ส่วนใหญ่ใช้ทานคู่กับผัก ส่วนประกอบหลักที่สำคัญขาดไม่ได้ก็คือพริก น้ำพริกอยู่คู่ครัวคนไทยมาแต่โบราณ เนื่องจากคนไทยสมัยก่อนนิยมทานสัตว์น้ำ จึงคิดค้นน้ำพริกขึ้นเพื่อเพิ่มรสชาติอาหารและดับกลิ่นคาวต่างๆ และมีการพัฒนาเพิ่มความหลายหลายขึ้น เกิดเป็นวัฒนธรรมการกิน ที่พิถีพิถันนัยว่าจะทานน้ำพริกเครื่องจิ้ม ให้เป็นจริงๆ ต้องรู้ว่าน้ำพริกไหนจิ้มกับอะไร ตัวอย่างของน้ำพริกเครื่องจิ้ม ที่เป็นที่รู้จักกันดีได้แก่ น้ำพริกกะปิ น้ำพริกปลาทู น้ำพริกลงเรือ

คนไทยรับประทานน้ำพริก เพื่อชูรสอาหารให้อร่อยขึ้น บางครั้งการจัดสำรับอาหารเพื่อใช้ระหว่างการเดินทาง การจะพกน้ำพริกเครื่องจิ้มอาจไม่ค่อยสะดวกนัก ด้วยความที่มันมีลักษณะเหลวและอาจจะเสียได้ง่าย ก็สมัยก่อนเดินทางกันทีใช้เวลาหลายๆ วัน ไม่ได้มีรถราให้ไปไหนมาไหน ได้สะดวกเหมือนอย่างทุกวันนี้ ด้วยภูมิปัญญาคนไทย จึงได้คิดปรุงน้ำพริกแบบแห้งขึ้น ทำให้เก็บได้นานขึ้น เวลาทานก็นำมาคลุกกับข้าว เกิดเป็นน้ำพริกคลุกข้าวขึ้น ครบสูตรทั้งอร่อยและสะดวก ซึ่งน้ำพริกคลุกข้าวนี้มีทั้งแบบเปียกและแบบแห้ง น้ำพริกคลุกข้าวยอดนิยม อย่างน้ำพริกตาแดง ปัจจุบันยังเป็นข่าวฮือฮา เมื่อมีนักวิจัยค้นพบว่า น้ำพริกคลุกข้าวมีสารต้านการเกิดมะเร็งได้อีกต่างหาก
นอกจากน้ำพริกเครื่องจิ้มและน้ำพริกคลุกข้าวแล้ว ยังมีน้ำพริกอีกประเภทหนึ่งคือ น้ำพริกเครื่องแกง ซึ่งคนไทยคิดค้นขึ้นเพื่อใช้ทำอาหารไทยประเภทแกง ซึ่งมีส่วนผสมสมุนไพรหลายอย่าง จึงมีคนคิดทำเป็นน้ำพริกแกงขึ้น เพื่อควบรวมส่วนผสมต่างๆ เข้าด้วยกัน เพื่อให้สะดวกเวลาทำอาหารประเภทแกง เพราะนอกจากจะช่วยย่นระยะเวลาในการเตรียมอาหารแต่ละครั้งแล้ว ยังสามารถทำน้ำพริกเครื่องแกงครั้งละเยอะๆ แล้วเก็บไว้ใช้ในครั้งต่อไปได้อีกด้วย
พัฒนาการของน้ำพริกยังไม่หมดแค่นั้น น้ำพริกเครื่องแกงที่สมัยก่อนเราทำเพื่อใช้เป็นส่วนผสมในการทำอาหารประเภทแกง ได้ถูกส่งต่อมาลงกระทะ เมื่อชาวจีนนำกระทะ ใส่สำเภาข้ามน้ำข้ามทะเลมาตั้งรกรากในประเทศไทย เกิดเป็นเมนูอาหารจานผัด ที่เราเรียกกันว่า ผัดพริกแกง ซึ่งจัดได้ว่าเป็นอาหารไทยรสจัดอีกประเภทหนึ่ง ที่ทำให้เราทานข้าวกันได้อย่างเอร็ดอร่อย

เข้าสู่ยุคโลกาภิวัฒน์ ทุกสิ่งทุกอย่างเต็มไปด้วยความรีบเร่ง เกิดเมนูอาหารจานเดียว เพื่อตอบสนองความต้องการของคนที่เร่งรีบ ในการทำภารกิจประจำวัน น้ำพริกก็ยังตามไปเป็นส่วนหนึ่งของ เมนูอาหารจานเดียวจนได้ ไม่ว่าจะเป็นเมนูข้าวคลุกน้ำพริก ข้าวผัดน้ำพริก หรือแม้กระทั่งเอาน้ำพริกไปผัดกับก๋วยเตี๋ยว ข้ามขึ้นสู่เมนูอาหารฟิวชั่น เอาน้ำพริกไปปรุงรสเป็นซอสในเมนูอาหารฝรั่ง หรือไปผัดกับเส้นสปาเก็ตตี้ สร้างสรรค์กันไปอย่างหลากหลาย

น้ำพริก เมนูอาหารก้นครัวที่เราไม่อาจมองข้าม สูตรเด็ดเคล็ดลับการทำน้ำพริก ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น อดีตสู่ปัจจุบัน จากกับข้าวถ้วยเล็กๆ ที่ทำรับประทานกันได้ง่ายๆ บ้านไหนสบช่องทางทำการค้า ทำน้ำพริกบรรจุกระปุกขาย เปิดคอร์สสอนทำน้ำพริก พัฒนาสู่การค้าขายใหญ่โต บรรจุกระปุก บรรจุกระป๋องส่งออกส่งขายกันไปทั่วโลก ร่ำรวยกันไปก็มากมาย

วันนี้แม่สาลิกา ขอจบการเล่าเรื่องประเภทของน้ำพริก เมนูอาหารไทยพื้นบ้านอาหารคู่ครัวคนไทย ความเป็นมาจากอดีตสู่ปัจจุบัน ไว้แค่นี้ก่อน แต่เรื่องของน้ำพริกยังไม่จบนะคะ แล้วพบกันใหม่ค่ะ

กลับไปหน้ารู้ไว้ใช่ว่า สาระน่ารู้